Bebek ve Çocuklarda Kabızlık

 Normal dediğimiz ne?

·       Kaka yaparken ya da ıkınırken bebeklerin yüzünün kızarması normal
·       Sadece anne sütü alan 2 aydan büyük bebeklerin yumuşak kaka yapmasına rağmen 3-4 güne kadar hiç kaka yapmamaları normal
·       2 ay ile 3 yaş arasında kaka yapma sıklığının giderek azalması ve günde 1 ya da 2 keze düşmesi normal
·       3 yaş ve daha büyük çocuklarda her gün 1 kez kaka yapması normal
·       Yemekle birlikte, özellikle 6 aydan sonra ek gıdaya ilk başlandığı dönemde verilen yiyeceklerin niteliğine göre kakanın kıvamı ve renginde değişiklikler olması normal
Ne zaman kabız diyoruz?
·       Kuru ve çok katı kaka yapması
·       Kaka yaparken aşırı zorluk ve ağrı olması
·       4-5 günden uzun süre aralıkları ile kaka yapma
Ne zaman yardım isteyelim?
·       Eğer kakada kan varsa
·       Ateş, kusma gibi ek bir problem de varsa
·       Makattan kaka kaçırma oluyorsa
·       Bebek beslenmeyi reddediyor ya da susuzluk bulguları (daha az çiş yapma, ciltte kuruluk, halsizlik gibi.. ) varsa
·       Makat etrafında yara, çatlak varsa
Mutlaka çocuğunuzu doktora götürün.

Evde neler yapabiliriz?
 
6 ay altı bebekler;

• Anne sütü dışında sıvı vermeye gerek yok
• Güzel emdiğine ve doyduğuna emin olmalıyız ( emzirdikten ve gazını çıkardıktan sonra uykuya dalıyor, günde 4-5 kez çiş yapıyor ve takip kilo/boy eğrisinde bir anormallik yok)
• Mama ile besliyorsak yine üsttekilere ek olarak mama sulandırılması ve hazırlanması kurallarını doğru yaptığımıza emin olmalıyız. Kilo ve ayına göre yeterli miktarda mama kullandığımıza emin olmalıyız.
• 6 aydan önce katı gıdalarla tanıştırmak bazen kabızlığın tek sebebi olabilir, mutlaka anne sütü ya da destek formül mamalar ile devam etmek tercih edilmeli

Bunlara rağmen devam eden kabızlıkta doktora danışalım. (Paraziter enfeksiyon, kansızlık, doğuştan kabızlığa neden olan bir takım hastalıklar, hormonal bozukluklar gibi birçok neden olabilir)

6-12 ay bebekler;

• Ek gıdalara geçiş döneminde yine ana beslenme; anne sütü ya da formül ayına uygun mamalar olmalı
• Meyve suyu hiçbir zaman ek öğün yerine kullanılmamalı, günlük verilen miktar 125 ml'yi (Yarım su bardağı kadar) geçmemeli. Beslenme aralarında barsak hareketlerini arttırmak için en fazla 4 kez 30 ml kadar %100 elma, armut, erik ve kayısı suyu verilebilir.
• Barsak hareketleri başladıktan sonra meyve suyunu vermeyi kesmeli
• Her gün 60-90 ml kadar su verebiliriz. Ancak bebeği su içmeye zorlamadan.
• Ek gıda hazırlarken yüksek lif oranlı besinleri seçmek iyi olabilir:

            Arpa, yulaf, kahverengi pirinç ve buğday
            Sebze ve meyveler
            Fasulye, bezelye ve mercimek gibi...

1 yaş ve üstü çocuklar;
Sıvı önerileri:
Günlük yeterli sıvı almak yardımcı olabilir ( Su, süt, anne sütü )
    1-3 yaş: Yaklaşık 4 bardak (900 ml)
    4-8 yaş: Yaklaşık 5 bardak (1-1,2 L)
    9-13 yaş: Yaklaşık 6-7 bardak (1,6-1,8 L)
    14-18 yaş: Kızlar yaklaşık 7 bardak (1,8-2 L), erkekler 10 bardak (2,5 L)
   1-2 yaş çocuklar her gün anne sütü yoksa homojenize çocuk sütü almalı

• Öğün veya ara atıştırmalarla birlikte her gün 2 bardak kadar süt içmeli
• Çocuk susadığında mutlaka gün boyu su içmesi desteklenmeli, su dışında sıvı verilmemesi tercih edilmeli
• Kabız çocuklarda meyve suyu sadece %100 elma, erik, kayısı ve armut suyu olarak önerilebilir. Ancak günlük verilme miktarı 125 ml'yi geçmemeli (Yarım bardak kadar)

Lif önerileri:
Yeterli lifli gıda tüketimi kabızlığa hem yardımcı olur hem de oluşmasını önleyebilir

• Günlük lif alımı çok düşükse yavaş yavaş arttırılmalı
• Lifle birlikte çocuğun yeterli sıvı alması çok önemli, dikkat edilmeli

Yeterli lif alınması ile neyi kastediyoruz?
    1-3 yaş yaklaşık 19-20 gr
    4-8 yaş yaklaşık 25 gr
    9-13 yaş kızlar yaklaşık 26 gr, erkekler 31 gr
    14-18 yaş kızlar yaklaşık 26 gr, erkekler 38 gr lif tüketmeli.

• Eğer çocuk çiğneyebiliyorsa meyve ve sebzeler kabukları ile verilmeli
• Muffin, pankek, ekmek, kek yaparken içine doğranmış dut, çilek, kırmızı meyveler, havuç, elma, armut, ışkın(ravent) veya kuru meyve katmalı
• Pizza, makarna, çorba, et yemekleri yaparken içine veya yanına mutlaka sebze eklenmeli (lif oranını arttırmak için)
• Fırında yapacağımız tahıllı ürünlerde tam buğday, tam tahıl veya fasulye püresi kullanılmalı
• Yüksek lifli tahıl, yulaf verirken yoğurt, sos ya da meyve püreleri ile karıştırmak daha rahat tüketimini sağlayabilir
• Et, tavuk ve balık tüketirken yanında bezelye, fasulye, mercimek ve nohut içeren çorba, salata, sos ve makarna yapılabilir

 
Önemli bir nokta diyetisyen ya da doktorunuz önermediği sürece lifli besin takviyesi, laksatif ya da mineral yağ kullanmayınız !!! En iyi lif kaynağı takviyeler değil besinlerdir.
4 yaş altında çocuklarda soluk borusuna kaçırabileceği için bazı besinler zararlı olabilir, özellikle üzüm, bezelye, patlamış mısır, fındık ve kuru meyveleri bütün olarak vermemeye özen gösteriniz.

Besinlerin lif içerikleri ?
İnternet ve sosyal medya aracılığıyla artık besinlerin içeriklerine ulaşmak çok kolay. Ama yine de bir fikir olması açısından paylaşalım;
En az 6 gr lif içerenler:    
    Meyveler: Yarım Avokado,
    Tahıl ürünleri: Yarım kase (125 ml) kepekli tahıl
   Et alternatifleri: Fasulyeler, nohut, 3/4 kase (175 ml)                       mercimek
 En az 4 gr lif içerenler:
    Sebzeler: Yarım kase pişmiş enginar, soya fasülyesi, lima  fasulyesi, bezelye, 1 orta boy patates,
    Meyveler: 1 orta boy armut(kabuğuyla), yarım kase ahududu,
    Tahıl ürünleri: 3/4 kase kepekli tahıllar, yulaf kepeği
   Et alternatifleri: 1/4 kase  badem, susam, humus, 2 yemek kaşığı (30 ml) keten tohumu, 1 kase bezelye  çorbası
En az 2 gr lif içerenler:    
  Sebzeler: Yarım kase pişmiş ıspanak, brokoli, bamya, Brüksel lahanası, havuç, yeşil fasulye, mısır, şalgam, tatlı patates, kabak,
      Meyveler: Orta boy 1 adet elma, kiwi, portakal, muz, 3 kayısı(taze), yarım kase çilek, yaban mersini, 1/4 kase kadar kuru hurma, incir, erik, yarım greyfurt, yarım papaya, yarım kase pişmiş ravent(ışkın)
     Tahıl ürünleri: 1 dilim tam buğday, çavdar ekmeği, pişmiş 3/4 kase yulaf ezmesi, 1 orta ev yapımı kepekli buğdaylı muffin, yarım kase pişmiş arpa, bulgur, kırık buğday, karabuğday, makarna, kinoa
    Et alternatifleri: 2 yemek kaşığı fıstık ezmesi, 1/4 kase(60ml) kabak veya ayçiçeği çekirdeği, fındık, fıstık, ceviz, antep fıstığı
 
 

---